Pomnik Złotego Ułana w Kałuszynie
13 września 2014 r. w 6 - tysięcznym Kałuszynie, mieście położonym na trasie Warszawa - Terespol, odbędzie się niezwykła uroczystość odsłonięcia pomnika Złotego Ułana w 75. rocznicę zwycięskiej bitwy 4. szwadronu 11. Pułku Ułanów Legionowych. Bitwa ta upamiętniona jest na jednej z tablic umieszczonych na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie - KAŁUSZYN 11- 12 IX 1939 R.
Inicjatorem i fundatorem pomnika jest Jan Żyliński, arystokrata i biznesmen mieszkający w Londynie, syn bohaterskiego rotmistrza Andrzeja Żylińskiego, który dowodził tą szarżą.12 września 1939 r. Wojsko polskie pokonało pułk piechoty niemieckiej, wyzwoliło Kałuszyn i ocaliło jego mieszkańców, w tym 6 tysięcy Żydów. Rtm. Andrzej Żyliński brał udział w walkach w Rumunii, Francji i Anglii. Był także oficerem łącznikowym pomiędzy polskim i alianckim sztabem oraz doradcą gen. Władysława Andersa. Zmarł na emigracji w Londynie.
Jan Żyliński, w jednym z wywiadów powiedział : " Jest to pomnik ojca, ale jednocześnie ku czci całej naszej kawalerii w wojnie 1939 - 1945 r. Należy im się hołd, są poniekąd żołnierzami wyklętymi przez historię: najpierw przez propagandę niemiecką, potem przez komunistyczną. Że na nic się nie przydali, że byli niezdolni do wojny w XX wieku, itp".
Twórcą pomnika jest poznański artysta rzeźbiarz Robert Sobociński. 8 - metrowy pomnik wykonany jest z pozłacanego brązu na cokole z czerwonego granitu. Waży ponad 30 ton, kosztował ponad milion złotych. Jest jedynym takim pomnikiem w Polsce i jednym z nielicznych pozłacanych pomników w Europie.
Uroczystości w Kałuszynie objął Honorowym Patronatem
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej BRONISŁAW KOMOROWSKI
KOMITET HONOROWY BUDOWY POMNIKA
Jan Żyliński, fundator pomnika, syn Andrzeja Żylińskiego, Prezes Komitetu
Marian Soszyński, Burmistrz Miasta Kałuszyn, Wiceprezes
Dr Marek Stella-Sawicki MBE KM, Prezes Polish Heritage Society UK, Wiceprezes
KOMITET HONOROWY
Prof. Juliusz Chrościcki, Przewodniczący Komitetu o Sztuce PAN
Dr Tadeusz Krawczak, Dyrektor Archiwum Akt Nowych
Gen. prof. Stanisław Koziej, Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego
Gen. bryg. Krzysztof Szymański, Dyrektor Gabinetu Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego
Prof. Zdzisław Żygulski, Dyrektor Muzeum Czartoryskich w Krakowie
Anna Maria Anders - Costa, Córka Gen. Władysława Andersa
Honorowy Rotmistrz Kawalerii - Karola Skowrońska, Przewodnicząca Zarządu Fundacji na Rzecz Tradycji Polskiej Jazdy w Grudziądzu.
Jakub Zaborowski, Konsul
Dr Jan Stanisław Ciechanowski, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Ppłk Zbigniew Makowiecki, Prezes Zrzeszenia Kół Pułkowych Kawalerii
Por. rez. Tadeusz A. Kühn, Prezes Federacji Kawalerii Ochotniczej RP II
Krzysztof Januszewski, Polish Heritage Society
Hanna Januszewska, Polish Heritage Society
Robert Sobociński, rzeźbiarz - twórca pomnika
Jacek Welter, Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie
PROGRAM UROCZYSTOŚCI
13 września (sobota) - Kałuszyn
Godz. 10.30 - Msza św. w Kościele parafialnym w Kałuszynie ku czci żołnierzy Kawalerii Polskiej
i rtm. Andrzeja Żylińskiego
Godz. 13.00 - Rekonstrukcja zwycięskiej szarży 4. szwadronu 11. Pułku Ułanów Legionowych
im. Marszałka Śmigłego - Rydza, którą dowodził por. Andrzej Żyliński
14 września (niedziela) - Warszawa
Godz. 13.00 - Pokaz umiejętności oraz defilada Kawalerii na Hipodromie w Parku Łazienkowskim
Godz. 10.30 - Msza św. w Kościele parafialnym w Kałuszynie ku czci żołnierzy Kawalerii Polskiej
i rtm. Andrzeja Żylińskiego
Godz. 13.00 - Rekonstrukcja zwycięskiej szarży 4. szwadronu 11. Pułku Ułanów Legionowych
im. Marszałka Śmigłego - Rydza, którą dowodził por. Andrzej Żyliński
14 września (niedziela) - Warszawa
Godz. 13.00 - Pokaz umiejętności oraz defilada Kawalerii na Hipodromie w Parku Łazienkowskim
Korzystałam z artykułu Jana Żylińskiego "Szlakiem natarcia" (Dziennik Polski, Londyn, nr 22/2014) oraz fotografii autora i osobistej korespondencji.
Autor: Karola Skowrońska
